Τον Σεπτέμβριο του 2017, η Εταιρεία Alzheimer Αθηνών, με την υποστήριξη του Κοινωφελούς Ιδρύματος ΤΙΜΑ, ανέλαβε την υλοποίηση του προγράμματος «Φροντίζουμε αυτούς που φροντίζουν». Σκοπός του προγράμματος είναι η εκπαίδευση και υποστήριξη των οικογενειακών φροντιστών ατόμων με άνοια κατ’ οικον. Συγκεκριμένα, το πρόγραμμα απευθύνεται σε οικογενειακούς φροντιστές που λόγω του προχωρημένου σταδίου της νόσου των συγγενών τους, αδυνατούν να μετακινηθούν και επομένως επιβαρύνονται σημαντικά και πολλές φορές ανεπανόρθωτα. Έρευνες έχουν διαπιστώσει πως οι οικογενειακοί φροντιστές των ατόμων με άνοια εμφανίζουν συχνά ψυχικές παθήσεις και χρόνια σωματικά προβλήματα. Επίσης, χρόνιες παθήσεις που προϋπήρχαν από την εμφάνιση της νόσου, διαφαίνεται πως επιδεινώνονται σημαντικά στα χρόνια της φροντίδας.
Το πρόγραμμα «Φροντίζουμε αυτούς που φροντίζουν» είναι ένα καινοτόμο πρόγραμμα φροντίδας κατ οίκον, καθώς εστιάζει αποκλειστικά στις ανάγκες του φροντιστή και έχει ως προτεραιότητα την ανακούφισή του από το φορτίο της φροντίδας με ψυχοθεραπευτική υποστήριξη, εκπαίδευση στην νοσηλευτική φροντίδα και ενημέρωση σε κοινωνικά και νομικά θέματα που αφορούν . Επίσης, δίνεται η δυνατότητα στους φροντιστές για σωματική κινητοποίηση των ιδίων και των ασθενών τους. Σημαντικό ρόλο στην υποστήριξη φροντιστών παίζει η ψυχιατρική παρακολούθηση που παρέχεται από το πρόγραμμα, για τον φροντιστή αλλά και για τον ασθενή με άνοια.
Η παρέμβαση για κάθε οικογένεια είναι τρίμηνη με 25-30 επωφελούμενες οικογένειες. Το πρόγραμμα υλοποιείται από εξειδικευμένους επαγγελματίες υγείας. Συγκεκριμένα από Ψυχίατρο, Νοσηλευτή, Γυμναστή, Κοινωνικό Λειτουργό και δύο Ψυχολόγους οι οποίοι προσφέρουν τις υπηρεσίες τους ανάλογα με τις συγκεκριμένες ανάγκες της κάθε οικογένειας.
Συνολικά έχουν ήδη εξυπηρετηθεί 80 οικογένειες που κατοικούν στην Δυτική Αττική και αναμένεται ο αριθμός των οικογενειών που θα επωφεληθεί από τις υπηρεσίες του προγράμματος να ξεπεράσει τις 110 μέχρι την λήξη του, τον Σεπτέμβριο του 2018. Σημαντικό καινοτόμο στοιχείο του προγράμματος ήταν ο θεσμός του οικογενειακού μέντορα όπου για κάθε οικογένεια ένας επαγγελματίας υγείας ήταν διαθέσιμος τηλεφωνικά όλες τις ώρες τις εβδομάδας για επίλυση κρίσεων και συναισθηματική ανακούφιση. Τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα έχουν δείξει ότι ο θεσμός αυτός λειτουργεί με επιτυχία καθώς αρκετές οικογένειες είχε συχνή τηλεφωνική επικοινωνία με τους επαγγελματίες, σε στιγμές κρίσης.
Στα πλαίσια της αξιολόγησης της παρέμβασης, πραγματοποιήθηκαν κατ’ οίκον συνεντεύξεις με οικογενειακούς φροντιστές που έλαβαν μέρος στο πρόγραμμα, όπου διαπιστώθηκε η μεγάλη ικανοποίηση των φροντιστών και ψυχική ενίσχυση που έλαβαν μέσω των υπηρεσιών.
Παρακάτω παραθέτονται δηλώσεις κάποιων οικογενειακών φροντιστών που συναντήσαμε :
«Μας άνοιξαν τα μάτια στα δικαστικά θέματα και στα θέματα των επιδομάτων και μας είπαν πληροφορίες που δε μας είχαν πει παρ’ όλο που είχαμε αλλάξει 7 γιατρούς κατά τη διάρκεια της ασθένειας». ΟΓ
Είχε πέσει πολύ ο Γ. και τα παιδιά τον αναπτέρωσαν με τις επισκέψεις τους. Μας έκαναν να νιώσουμε καλύτερα για να τα βγάλουμε πέρα με τις ανάγκες που υπάρχουν». ΟΣ
«Η ομάδα που ερχόταν σπίτι μας έδειξαν πράγματα και στο πώς να τη λούσουμε τη Σ. Δεν ήταν εύκολο να τα ξέρεις όλα αυτά. Δεν είμαστε γιατροί. Έπαιξαν καταλυτικό ρόλο σε αυτό». ΟΓ
«Με ενημέρωσαν από την ομάδα για τα οικονομικά, για τη δικαστική συμπαράσταση, για την υγιεινή, για τον εξοπλισμό που χρειαζόμαστε, για τα πλυσίματα, για την καθημερινότητα με τη μαμά μου». ΔΧ
«Τα παιδιά από την ομάδα ήταν εξαιρετικά. Αυτό που έβαλε στη ζωή μας ήταν μια ευχάριστη προσμονή για να μιλήσουμε. Και το περιμέναμε όλοι. Και η μαμά που της αρέσει να βλέπει κόσμο
γιατί είναι κοινωνική και η M. που μένει με τη μητέρα μας και τη φροντίζει αλλά κι εγώ. Σε εμένα λειτούργησε ψυχοθεραπευτικά η παρέμβαση. Ένιωσα ότι ο Χ ήταν ο μέντοράς μας». ΔΧ
«Το καταλαβαίνουμε ότι είναι σημαντικό να βγαίνουμε για μια βόλτα. Όχι καθημερινά αλλά να βγούμε για να ψωνίσουμε, να πάμε για ένα καφεδάκι. Κατόρθωσα να πάω στα New Day όταν είχα βγει. Επίσης, καταφέραμε με τον άντρα μου να πάμε στο θέατρο που μας παρείχε η Εταιρεία Alzheimer». ΔΧ
Εξίσου καινοτόμο στοιχείο του προγράμματος, υπήρξαν οι οικογενειακές συμβουλευτικές συναντήσεις που πραγματοποιήθηκαν ύστερα από ενθάρρυνση των επαγγελματιών υγείας, να συμπεριληφθούν και άλλα μέλη των οικογενειών στην φροντίδα των ασθενών, καθώς σε πολλές περιπτώσεις ο βασικός οικογενειακός φροντιστής ήταν σε προχωρημένη ηλικία με σοβαρά προβλήματα υγείας. Η ανταπόκριση από τις οικογένειες ήταν ιδιαίτερα θετική, καθώς φαίνεται οι συναντήσεις ενθάρρυναν την επικοινωνία μεταξύ των μελών της κάθε οικογένειας. Οι υπηρεσίες ψυχολογικής υποστήριξης και ιατρικής εξέτασης εκτιμήθηκαν σαν σημαντικές και υπήρξαν καταλυτικές στην εκπαίδευση και υποστήριξη των οικογενειακών φροντιστών όπως αναφέρεται και στις μαρτυρίες των φροντιστών. Σημαντική ανταπόκριση υπήρξε και για τις υπηρεσίες καλλωπισμού και ψυχαγωγίας που προτάθηκαν και χορηγήθηκαν από την Εταιρεία Αλτσχάιμερ Αθηνών, με δυνατότητα παρακολούθησης διακεκριμένων παραστάσεων της Αθηναϊκής σκηνής και περιποιήσεις σώματος & προσώπου σε υψηλού επιπέδου μονάδες αισθητικής φροντίδας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΔΡΑΣΕΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΤΡΙΜΗΝΟ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ
Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται αναλυτικά οι δράσεις του προγράμματος που πραγματοποιήθηκαν από τους επαγγελματίες υγείας. Σε μεγάλο βαθμό, η ψυχοκοινωνική και ιατρική εκτίμηση, είχαν ιδιαίτερη χρησιμότητα για τους φροντιστές. Επίσης, ιδιαίτερη σημασία είχαν οι ασκήσεις χαλάρωσης στις οποίες εκπαιδεύτηκαν οι φροντιστές. Αναπτύσσοντας καλύτερες δεξιότητες διαχείρισης του άγχους, οι φροντιστές είχαν την δυνατότητα να δημιουργήσουν καλύτερες συνθήκες φροντίδας για τους συγγενείς τους αλλά και για τον εαυτό τους. Εξίσου σημαντικό ρόλο έπαιξε η εκπαίδευση των φροντιστών σε θέματα νοσηλευτικής φροντίδας τα οποία αποτελούν σημαντικό προβληματισμό στην φροντίδα των ατόμων με άνοια.
Έχοντας καλύψει με επιτυχία τα αιτήματα συμμετοχής στο πρόγραμμα των Δήμων της Δυτικής Αττικής και ύστερα από αυξημένο αριθμό αιτημάτων από Δήμους γειτονικών περιοχών, υπήρξε η δυνατότητα συμμετοχής οικογενειών από Δήμους όπως Αχαρνές, Πειραιά, Νίκαια και Κερατσίνι, στις οποίες υπάρχουν περιορισμένες δομές κοινωνικής υποστήριξης για τους φροντιστές και τις οικογένειες τους.
